XUNG ĐỘT NGA - UKRAINE, ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHUỖI CUNG ỨNG NGÀNH XÂY DỰNG NHƯ THẾ NÀO
Xung đột Nga-Ukraine đã dẫn đến sự gia tăng bất ổn về giá cả và nguồn hàng hóa quan trọng, chẳng hạn như dầu, khí đốt và thép, và một số vật liệu xây dựng khác. Năm 2022, giá cả tăng nhiều đợt so với năm trước. Trong năm 2022, vật liệu xây dựng tăng giá tùy loại từ 15% lên đến 50%, ví dụ thép từ mức 16 triệu đồng/ tấn vào cuối năm 2021, nay lên đến 18-19 triệu đồng/tấn và chi phí vận chuyển cũng tăng mạnh.
Nhu cầu vẫn tăng nhưng hàng tồn kho đang cạn kiệt vì vậy các biện pháp trừng phạt sẽ có tác động đáng kể nhất từ trung hạn đến dài hạn.
Nga và Ukraine là những nước xuất khẩu dầu thô, khí đốt và kim loại lớn trên toàn cầu như thép, palađi, niken và bạch kim. Những nguyên liệu này tác động đến chuỗi cung ứng ở nhiều cấp độ chế tạo và sản xuất, chi phí dự kiến sẽ tăng lên.
Tất cả các tín hiệu cho thấy chuỗi cung ứng đang bước vào thời kỳ trì hoãn và gián đoạn chưa từng có; các công ty cần triển khai một cách tiếp cận chiến lược để loại bỏ tác động tiêu cực của chuỗi cung ứng đối với việc thực hiện dự án.
Cuối cùng, tác động trực tiếp sẽ là việc thực hiện dự án sẽ chậm trễ, tăng chi phí, kéo dài tiến độ của các dự án và việc ra quyết định đầu tư sẽ khó khăn hơn.
Giá tăng tạo thêm rủi ro kinh doanh cho các công ty xây dựng. Các công ty đã ký hợp đồng giá cố định sẽ phải đối mặt với áp lực trả trước, dự phòng hàng hóa, kéo dài tiến độ do chi phí và rủi ro của dự án tăng lên. Các công ty xây dựng sẽ cần thực hiện phân tích rủi ro định lượng trên tất cả các dự án để xác định và định lượng rủi ro chuỗi cung ứng.
Do Nga xuất khẩu gần 60% lượng sắt (hay còn gọi là sắt thô) của thế giới, rất có thể hoạt động sản xuất thép trong nước sẽ bị ảnh hưởng. Với việc đóng góp của Nga vào chuỗi cung ứng thép toàn cầu bị hạn chế và / hoặc giảm, áp lực sẽ lên các nhà xuất khẩu lớn khác như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc trong việc đáp ứng nhu cầu toàn cầu.
Nguồn cung cấp nguyên liệu thô cần thiết cho sản xuất có thể trở thành nguồn gốc của một số vấn đề lớn hơn trong chuỗi cung ứng. Ví dụ, Hoa Kỳ nhập khẩu một lượng lớn gang, được sử dụng để sản xuất thép. Do Nga xuất khẩu gần 60% lượng sắt (hay còn gọi là sắt thô) của thế giới, rất có thể hoạt động sản xuất thép trong nước sẽ bị ảnh hưởng.
Nguồn cung cấp khí Neon là không thể thiếu trong sản xuất chip và 50% nguồn cung cấp toàn cầu đến từ Ukraine, nơi lọc khí từ ngành công nghiệp thép của Nga. Điều này bất chấp những nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng sau cuộc khủng hoảng năm 2014 ở Crimea khi giá đèn neon tăng 600%.
Các nguồn cung cấp thiết bị được sản xuất ở châu Á - chẳng hạn như thiết bị đóng cắt điện, động cơ, máy bơm và thậm chí cả các thiết bị được sản xuất chuyên dụng, chẳng hạn như lò phản ứng sinh học - đều có thể tiếp tục thiếu hụt nguồn cung trong những tháng tới. Phần này của chuỗi cung ứng đã trải qua những gián đoạn lớn trong thời gian COVID-19 gây ra sự chậm trễ và tăng chi phí cho nhiều dự án công nghệ cao.
Giá dầu và khí đốt tăng rõ ràng tác động đến chi phí vận chuyển cho chuỗi cung ứng, khiến việc vận chuyển vật liệu đến địa điểm xây dựng trở nên đắt đỏ hơn. Khi giá dầu thô tăng, chúng sẽ có tác động bổ sung đến giá thép do vai trò của dầu trong sản xuất thép.
Các kim loại như đồng, niken và bạch kim đã bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng, với việc Nga kiểm soát khoảng 10% dự trữ đồng toàn cầu, đồng thời là nhà sản xuất bạch kim và niken lớn. Nga chiếm 17% sản lượng niken cao cấp toàn cầu và vật liệu này đã ghi nhận mức tăng đột biến chưa từng có gần đây (tăng 250%), buộc Sàn giao dịch kim loại London phải tạm ngừng giao dịch.
Xung đột Nga – Ukraine nếu kéo dài thì vấn đề sẽ nghiêm trọng hơn. Các vật liệu bị thiếu ngắn hạn sẽ thành thiếu hụt trong dài hạn. Một trong những vấn đề đáng quan tâm nhất sẽ là giá và nguồn cung dầu khí. Tình trạng gián đoạn kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành của các dự án xây dựng.
Việc sử dụng các vật liệu xây dựng bền vững sẽ có thể tăng lên (ví dụ nhựa tái chế, sản phẩm cách nhiệt…), sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc địa phương và của quốc gia (gỗ), các nguồn năng lượng tái tạo (pin mặt trời…). Tuy nhiên, các vật liệu này giá thành cũng khá cao và cũng tăng giá theo nhu cầu và hạn chế của nguồn cung.
Việc phát triển và sử dụng các loại xe giao hàng tự động chạy bằng điện là một xu thế không thế không thể tránh khỏi.
Các nhà thầu xây dựng cần làm để ứng phó với những vấn đề nêu trên:
- Cách tiếp cận đầu tiên có vẻ hiển nhiên, là việc mua sớm nguyên vật liệu và đảm bảo nguồn cung cho một dự án có thể làm giảm đáng kể tác động của sự gián đoạn đối với chuỗi cung ứng.
- Thay đổi cách thức hoạt động của ngành xây dựng: Mô hình tiếp cận của ngành là mô hình “đúng lúc” (just in time), rõ ràng là dựa trên một chuỗi cung ứng rủi ro thấp. Chủ dự án, nhà thiết kế, nhà thầu và nhà cung cấp nên phát triển một cách tiếp cận chiến lược để quản lý các rủi ro liên quan đến chuỗi cung ứng toàn cầu ngày nay. Việc phát triển một nhóm chuyên gia để phát triển và điều hành các chiến lược phân phối dự án nhằm giảm thiểu rủi ro và giảm chi phí chuyển giao dự án có thể giúp giải quyết những rủi ro này.
